Spis treści:
Konstrukcja roweru od bardzo wielu lat pozostaje niezmienna w swojej formie - mamy ramę, widelec, koła, siodełko, kierownicę oraz układ napędowy. Zapewne te kilka podstawowych elementów roweru zna każdy. Faktycznie podzespołów jest jednak znacznie więcej, a my w tym artykule pomożemy Wam je poznać. Za przykład weźmiemy popularny górski rower MTB typu hardtail. Rozbierzemy go na części pierwsze - tak, abyście po lekturze tego tekstu znali nazwy poszczególnych podzespołów oraz wiedzieli, do czego służą.
Rama
Podstawowy element roweru to oczywiście rama. Obecnie najbardziej powszechne są ramy wykonane z aluminium, ale w ofertach producentów można spotkać też ramy stalowe. W droższych rowerach dominują ramy karbonowe. Warto mieć na uwadze, że ramy różnią się w zależności od typu roweru. Inne są te dedykowane do MTB, a inne do rowerów trekkingowych, crossowych, szosowych itd. Różnice tkwią w budowie i geometrii, a wszystko po to, aby rama do danego typu roweru zapewniała odpowiednie prowadzenie w konkretnym terenie oraz znosiła obciążenia występujące podczas jazdy. Np. nie pękła podczas skoku w przypadku roweru MTB. Podczas zakupu roweru zawsze pilnujemy, aby wybrać właściwy rozmiar ramy, który będzie dostosowany do naszego wzrostu i budowy ciała.
Widelec lub amortyzator przedni
Pomiędzy ramą roweru, a przednim kołem znajduje się widelec - może być sztywny lub amortyzowany. W rowerach MTB, które wzięliśmy za przykład zawsze znajdziemy tam amortyzator. Tańsze modele mają amortyzatory sprężynowe, a droższe powietrzne, które dają więcej możliwości dostosowania twardości do masy ciała użytkownika. Ponadto modele od średniej półki w górę posiadają blokadę skoku amortyzatora. Sztywne widelce spotkamy z kolei w rowerach szosowych, gravelach, czy miejskich - tam, gdzie nie zachodzi potrzeba stosowania amortyzacji.
Koła
Rower toczy się dzięki kołom, a te zbudowane są z obręczy i piast, które połączone są za pomocą szprych i nypli. Nyple opierają się o otwory w obręczach i w nie wkręcane są szprychy. Warto dodać, że zanim założymy na koło oponę z dętką to musimy na obręcz założyć jeszcze specjalną opaskę. Inaczej otwory w feldze, w które wchodzą nyple, rozetną dętkę podczas jazdy. W rowerach górskich spotkamy obecnie koła 26", 27,5", 29" (najczęściej), do tego 28" w trekkingach, crossach, szosówkach, czy gravelach. Oczywiście do tego dochodzą też mniejsze rozmiary kół w rowerach dziecięcych.
Opony i dętki
Opony to jedna z najważniejszych części roweru, bowiem jako jedyna ma kontakt z podłożem i w ogromnym stopniu wpływa na odczucia z jazdy. Ogumienie zapewnia nam przyczepność, lekkość toczenia, dynamikę przyspieszania oraz amortyzację nierówności. Pomiędzy kołami, a oponami mamy dętkę i to ją pompujemy, aby opona przyjęła odpowiednią twardość. Alternatywą są opony bezdętkowe, wtedy zamiast dętki mamy wentyl wkręcony bezpośrednio w obręcz, a w środku opony znajduje się specjalny płyn uszczelniający.
Układ hamulcowy
Z uwagi na nasze bezpieczeństwo, układ hamulcowy to jeden z najważniejszych elementów roweru. Obecnie na rynku mamy trzy popularne systemy. Najbardziej powszechnym i najlepszym są hydrauliczne hamulce tarczowe, gdzie między klamką hamulcową na kierownicy, a zaciskiem przy tarczy hamulcowej, mamy przewód z płynem. Taki układ jest zamknięty i cechuje się największą siłą hamowania oraz wysoką odpornością na przegrzewanie. Kolejną opcją są mechaniczne hamulce tarczowe, które skonstruowane zostały podobnie, ale zamiast płynu hamulcowego i całego układu hydrauliczne są tam po prostu linka i pancerz. Trzeci typ to hamulce szczękowe typu V-brake, gdzie klamka hamulcowa łączy się za pomocą linki i pancerza z hamulcem, a ten działa na zasadzie ocierania okładzinami o boki obręczy rowerem.
Przerzutka tylna
Sercem współczesnego napędu w rowerze jest przerzutka tylna, które zmienia biegi z tyłu, czyli przesuwa łańcuch pomiędzy kolejnymi koronkami w kasecie. Obecnie dominują napędy rowerowe, gdzie z tyłu mamy od 9 do 12 biegów. Najtańsze i najbardziej archaiczne modele posiadają 7-8 biegów. Warto dodać, że standardem są mechaniczne przerzutki, gdzie całość sterowana jest dzięki linkom, ale na rynku są też przerzutki elektroniczne - oczywiście tylko w droższych rowerach.
Przerzutka przednia
Choć współczesne rowery bardzo często mają napędy z jedną tarczą z przodu, to spora część jednośladów wciąż posiada również przednią przerzutkę. Ona pozwala zmieniać biegi z przodu, czyli przesuwać łańcuch między zębatkami w korbie.
Manetki
Manetki, bądź manetka w przypadku napędów 1x (z jedną tarczą z przodu), zlokalizowane są na kierownicy i dzięki nim możemy zmieniać biegi. Innymi słowy, to one sterują naszymi przerzutkami.
Kaseta i łańcuch
Kaseta to zębatki z tyłu, które są montowane na tylnej piaście. Po niej pracuje łańcuch, który łączy kasetę z mechanizmem korbowym i jest elementem składowym układu napędowego w rowerze.
Mechanizm korbowy
Mechanizm korbowy to element pomiędzy ramą roweru, a pedałami. Składa się z ramion korb oraz zębatki (lub zębatek).
Wkład suportu
To element, który wkręcamy w ramę (konkretnie w mufę suportu), a do niego przykręcamy ramiona mechanizmu korbowego. Znajdują się w nim łożyska, które umożliwiają płynne obracanie się korb.
Pedały
Pedały wkręcamy w ramiona korby. Dzięki nim możemy pewnie oprzeć stopy i przenosić moc na napęd roweru. Pedały dzielą się na platformowe, do których używamy zwykłych butów oraz zatrzaskowe, w które wpinamy się metalowymi blokami, które przykręca się do podeszew w specjalnych butach.
Kierownica
Kierownica to po prostu odpowiednio wyprofilowana rurka, która pozwala nam sterować rowerem. Tańsze modele rowerów mają kierownice aluminiowe, a najdroższe karbonowe. Szerokość kierownicy i jej gięcie powinno być dostosowane do anatomicznej budowy ciała użytkownika.
Wspornik kierownicy
Mostek - bo taka jest alternatywna nazwa tego elementu - łączy kierownicę roweru z rurą sterową amortyzatora. Rura sterowa to ta część widelca, która znajduje się w główce ramy rowerowej.
Chwyty kierownicy
Chwyty kierownicy, które potocznie są nazywane ,,rączkami", to gumowe lub piankowe elementy nasuwane na kierownicę roweru. Dzięki nim mamy pewne trzymanie rąk. W rowerach szosowych i gravelowych zamiast chwytów stosuje się specjalną owijkę (taśmę), którą nawija się na kierownicę.
Stery
Stery to łożyska, które montuje się w główce ramy rowerowej - na jej dole i na górze - to one odpowiadają za możliwość obracania się kierownicy w rowerze.
Siodełko
Siodełko - obok chwytów i pedałów - jest jednym z trzech punktów podparcia naszego ciała podczas jazdy na rowerze. Należy je odpowiednio dopasować do naszego stylu jazdy oraz rozstawu kości kulszowych w miednicy. Tylko odpowiedni dobór siodła jest w stanie dać nam komfort w trakcie jazdy rowerem i odpowiedni transfer mocy.
Wspornik siodełka
Sztyca, bo tak alternatywnie mówi się na wspornik siodła, to rurka łącząca ramę z siodłem. Najczęściej wykonuje się ją z aluminium, a w droższych rowerach z karbonu. Warto dodać, że w rowerach górskich bardzo często spotkacie obecnie regulowane sztyce (tzw. dropper'y), czyli wsporniki z możliwością obniżenia wysokości za pomocą manetki na kierownicy. To z kolei pozwala łatwiej i bezpieczniej pokonywać trudne zjazdy w terenie.
Linki i pancerze
Linki znajdziecie pomiędzy manetkami a przerzutkami, czasem również między klamkami a hamulcami, czy np. do sterowania regulowaną sztycą lub blokadą skoku amortyzatora. Linka zawsze biegnie w pancerzu. Oczywiście - o czym już wspominaliśmy - drogie rowery mogą mieć elektroniczne przerzutki, w takim wypadku linek tam nie znajdziecie.
